James Dean, američki glumac koji će ostati upamćen po jednj od najkraćih, ali i najspektakularnijih karijera u Hollywoodu.
Iako iza sebe ima samo tri snimljena filmova, u kratkom vremenskom periodu, krajem 50-ih godina uspio je postati simbol nemirnih i nezadovoljnih generacija američke omladine.
Punog imena James Byron Dean rođen je 8. februara 1931. godine u Marion, u državi Indiana.
U Kaliforniji je upisao Santa Monica koledž, ali se ubrzo prebacuje na UCLA gdje studira dramu, a istovremeno je pojađao glumačku radionicu Jamesa Whitmorea.
Studije napušta 1951. godine i seli u New York kako bi se posvetio glumačkoj karijeri.
Prvi profesionalni angažman imao je za Pepsi kolu.
Postao je čla prestižne glumačke škole Actors Studio koju su u to vrijeme, između ostalih, pohađali Marlon Brando, Julie Harris, Arthur Kennedy, Mildred Dunnock i drugi.
Uloga u predstavi The Immoralist će biti prekretnica u njegovoj karijeri, nakon čega ga je primjetio režiser Elia Kazan i dobija ulogu u filmskoj adaptaciji romana Johna Steinbecka East of Eden (Istočno od raja).
Ubrzo je dobio ulogu u filmu režisera Nicholasa Raya Rebel Without a Cause (Buntovnik bez razloga), u kojem je glumio sa Natalie Wood, Sal Mineo i Dennis Hopper. Film je stekao veliku popularnost među tinejdžerima.
Treći film koji je snimio bio je Giant (Div) u kojem je glumio sa Elizabeth Taylor i Rock Hudison.
James Dean je bio strasni ljubitelj automobila i automobilističkih utrka. Nakon snimanja filma East of Eden, kupio je motor, a kasnije i sportski automobil koji je zamijenio za Porsche 356 Speedster. Nije dugo trebalo da se počne takmičiti u automoblističkim utrkama. Ostvario je nekoliko dobrih rezultata.
Vozeći na utrku u Salinasu, Dean je doživio saobraćajnu nesreću i poginuo 30. septembra 1955. godine. Sahranjen je u groblju Ferimont, a 1977. godine na mjestu pogibije postavljen je spomenik ovom glumcu. Stradao je prije premijera filmova Rebel Without a Cause i Giant.
Prvi je američki glumac koji je nakon smrti nominovan za Oskara i jedini glumac u historiji Hollywooda koji je dva puta posthumno bio nominovan za ovu prestižnu nagradu. (Radiosarajevo.ba)
