Sandžak je sve do kraja Prvog svjetskog rata nazivan i kao “Prozor Balkana”, ali je kasnije znatno zaostao u razvoju putne komunkacije. Danas se u javnosti regija koja se prostire na dijelovima i Srbije i Crne Gore sve češće opisuje rečenicom: Gdje počinju loši putevi, počinje i Sandžak.

Projekat autoputa Beograd – Bar, odnosno kroz Srbiju do granice sa Crnom Gorom, još 2008. godine je imao četiri varijante, ali je Republička reviziona komisija, nakon što je ispitala hiljadu kilometara, usvojila varijantu “Istok 1” dužine 107 kilometara.

Trasa Požega-Boljare ide od Požege preko Arilja, Ivanjice i sredinom Peštera do Boljara gdje treba da se poveže s Crnom Gorom.

Užička ili varijanta “Zapad”, dužine 156,6 kilometara, predviđala je da trasa ide od Požege i Gorobiljskog polja preko doline rijeke Đetine, pored Sevojna, Čajetine, sela Mačkat, Ljubiš i spušta se ka Kokinom Brodu i Novoj Varoši, preko Sjenice do Boljara.

Za varijantu “Pešter”, koja od Ivanjice i planine Golije ide od Duge Poljane (bliže Novom Pazaru) preko Pešteri do Boljara, od 2008. godine i ranije posebno se zalagao tadašnji ministar u Vladi Srbije Sulejman Ugljanin, kao i ostali bošnjački predstavnici u Beogradu.

Užički lobi i dalje pokušava da usmjeri autoput preko Zlatibora i Nove Varoši. Kao argument i prednost navodi se da bi autoput užičke varijante prolazio kroz razvijene privredne centre. Zbog konfiguracije terena ta trasa je daleko skuplja za izgradnju, jer bi trebalo igraditi 43 kilometra mostova i 25 kilometara tunela.

Novopazarski lobi kao prednost vidi otvaranje mogućnosti za razvoj općina Novi Pazar, Sjenica, Tutin, planine Golije. Pored autoputa, kroz Peštersku visoravan planirana je izgradnja četiri petlje, deset benzinskih pumpi, 18 odmorišta i 107 retenzija. Ukupna dužina mostova je 22, a tunela 27 kilometara.

Prvi dio Koridora 11 kroz Srbiju, u dužini od 40,4 kilometra, od Ljiga do Preljine, otvoren je početkom novembra 2016. godine. Aktuelni srbijanski premijer Aleksandar Vučić je prilikom otvaranja tog dijela autoputa i nakon nedavnog susreta sa crnogorskim premijerom Duškom Markovićem, potvrdio da je Koridor 11 prioritet koji će se dalje raditi do Požege, ali da je dionica od 107 kilometara do Boljara “užasno skupa “.

– Trasa preko Peštera jeftinija 500 miliona eura, kraća oko 40 kilometara –

Prema zvaničnom stavu Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Srbije, jedan od razloga zbog koga je odabrana ova trasa je što se očekuje da taj autoput ekonomski i na svaki drugi način oživi i ovaj dio Srbije, koji je sada nerazvijen.

Izabrana varijanta preko Peštera jeftinija je za oko 500 miliona eura i kraća za oko 40 kilometara.

– Početak radova ovisi o finansiranju –

Od projektne dokumentacije za ovih 107 kilometara Koridora 11 do sada je urađena preliminarna studija izvodljivosti sa generalnim projektom.

“Početak radova vezan je, pre svega, za obezbeđivanje finansiranja pod povoljnim uslovima. Na Samitu Kine i 16 zemalja centralne i istočne Evrope u Rigi, održan je sastanak premijera Aleksandra Vučića i potpredsednice Vlade i ministarke građevinarstva, saobraćaja i infrastukture, Zorane Mihajlović, sa kineskim kompanijama CCCC i CRBC, na kojem su razmatrani i predlozi različitih modaliteta realizacije nastavka gradnje Koridora 11, odnosno autoputa od Požege do Boljara”, navedeno je u odgovoru iz Kabineta potpredsjednice Vlade i ministrice građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Srbije Zorane Mihajlović.

Skupština opštine Sjenica jednoglasno je izglasala i zatražila od vlasti u Beogradu da se radi varijanta “Istok”, od Duge Poljane do Boljara i granice s Crnom Gorom. Predsjednik SO Sjenica Muhedin Fijuljanin ističe da je za građane te opštine autoput od posebnog značaja i da je odlukom lokalnog parlamenta zatraženo da trasa prolazi preko Duge Poljane i Peštera do granice s Crnom Gorom.

“To je za nas najznačajniji infrastrukturni objekat, trasa koju smo tražili je najpogodnija, najisplativija. Taj projekat je od ključnog značaja za razvoj naše općine. Podstakao bi razvoj poljoprivrede. Sjenica je najperspektivnije područje za poljoprivredu i stočarstvo. Razvoj turizma, zimskih sportova značajno bi unaprijedio život građana”, poručio je Fijuljanin u izjavi za Anadolu Agency (AA).

Gradonačelnik Novog Pazara Nihat Biševac takođe ističe da je prolazak Koridora 11 na tridesetak kilometara od Novog Pazara od životnog značaja za građane ovog dijela Sandžaka.

 

“Za budućnost i razvoj ovog kraja to je od vitalnog značaja. Autoput za razvoj, privredu i turizam znači žilu kucavicu. Bez obzira na političku pripadnost, mi ćemo se sigurno zalagati da smo svi zajedno”, izjavio je Biševac.

Ocijenivši da su ekonomski parametri na strani istočne varijante, Biševac je podvukao da će u ime građana Novog Pazara preduzeti sve korake i kroz institucije sistema se zalagati da dio Koridora 11 prođe u blizini Duge Poljane i glavnim dijelom Pešterske visoravni.

– Prednosti istočne varijante –

Profesor na Departmanu za tehničke nauke Državnog univerziteta u Novom Pazaru Nazim Manić objašnjava da se prilikom izrade projekta za autoput kao prioritet uzima gustina saobraćaja, dužina trase, konfiguracija terena, održavanje autoputa, blizina naseljenih mjesta i, svakako, veličina investicije.

Prema riječima Manića, regija Sandžak nema modernih puteva koji su pokazatelj razvijenosti društva, a “Istočna trasa” autoputa preko Pešterske visoravni ima više prednosti. Naglašava da se uvijek traži optimalno rješenje.

“Možemo reći da će saobraćaj biti isti za obje varijante. Konfiguracija terena zapadnom trasom je gotovo cijelom dužinom teška, dok je preko Peštera veoma laka trasa. Veličina investicije zapadne varijante je skuplja. Autoput treba izbjegavati graditi kroz naseljena mjesta. U blizini autoputa koji bi trebao proći imamo jedan od najvećih gradova u regiji Sandžak, Novi Pazar, udaljen oko 30 kilometara. Izgradnjom autoputa istočnom trasom doći će i do razvoja turizma”, smatra stručnjak za saobraćaj na Državnom univerzitetu u Novom Pazaru.

Građani Novog Pazara i cijelog Sandžaka smatraju kako su izgradnja autoputa, kao i civilnog aerodroma u Sjenici nada za razvoj ovog kraja.

“Autoput kroz Sandžak je jedina nada građana regije. Moje mišljenje dijele svi građani Sandžaka”, kaže radnik iz Novog Pazara Halim Ćosović.

Penzioner iz Ugla na Pešterskoj visoravni Hajradin Bibić smatra da bio autoput značio budućnost za ljude s Peštere.

“Naravno da to podržavamo. To je najbolji plan za Pešter. Razvijaće se stočarstvo, da šaljemo i prodajemo svoje proizvode. Vlast, kako odluči. Mi podržavamo da izađe na Dugu Poljanu, a ne da kruži tamo negdje”, rekao je Bibić.

Biznismen Mušo Turković kaže da bi Koridor 11 preko Pešterske visoravni donio boljitak svima u Sandžaku i Srbiji.

“Koliko smo sposobni toliko ćemo biti produktivni i za Srbiju. Čitav biznis, kao što i danas ide, ići će preko nas. I bez autoputa mi ćemo uspjeti”, poručuje on.

Autoput Beograd – Južni Jadran predstavlja vezu između Srbije i Crne Gore, odnosno Beograda i Južnog Jadrana, a u širem kontekstu povezaće Rumuniju, Srbiju, Crnu Goru i Italiju. Autoput E 763, takozvani Koridor 11, proteže se od Temišvara, preko Vršca, Beograda, Čačka, Požege, Podgorice, ide do Bara, a morskim putem, preko Jadrana biće povezan sa Barijem u Italiji.

Izgradnja Autoputa E763 izvodi se u skladu sa Strategijom razvoja železničkog, drumskog, vodnog, vazdušnog i intermodalnog transporta u Republici Srbiji od 2008. do 2015. godine.