Organizovane terorističke grupe je teško pratiti i zaustaviti, ali samoradikalizovani pojedinci s mentalnim oboljenjima predstavljaju u potpunosti novu vrstu terora.
"Ovaj fenomen, kako ga ja vidim, omogućuje osobama s istinskim problemima, onima koji su stvarno opasni, da potraže razlog koji daje smisao njihovoj otuđenosti", ističe Michael Haiden, šef CIA i Agencije za nacionalnu bezbjednost. Naime, posljednji napadi na civile u SAD i Evropi ukazali su na problem u naporima obavještajne zajednice da nadzire osumnjičene ekstremiste i spriječi masovna ubistva.
Ti napadi imaju zajednički nazivnik - sprovode ih napadači koji imaju istoriju mentalnih oboljenja, s malo ili bez direktnih veza s ekstremističkim grupama. To uključuje masovnu pucnjavu u gej noćnom klubu u Orlandu na Floridi, ubistvo britanske parlamentarke u sjevernoj Engleskoj, ubistva policajaca u Louisijani i Dallasu u Teksasu, napad kamionom u Nici na Dan pada Bastilje i pucnjavu u trgovačkom centru u Minhenu u petak.
Tako su njemački istražioci utvrdili očiglednu vezu između napada u šoping centru u Minhenu i norveškog ultradesničarskog masovnog ubice Andersa Beringa Brejvika. "Veza je očigledna. Napadač iz šoping centra je proučavao teme u vezi s nasumičnom pucnjavom, a među njima možda i zločin koji je počinio Brejvik", rekao je šef minhenske policije Hubertus Andre, prenose Agencije.
Taktike u takvim napadima u velikoj su suprotnosti s napadima u Parizu, u novembru prošle godine, te Briselu, u martu, koje su djelo grupa militanata direktno povezanih s IS. Postojeći sistemi prikupljanja obavještajnih podataka o ekstremistima nisu uspostavljeni da identifikuju pojedince s istorijom mentalnih oboljenja koji dolaze u kontakt s ljudima ili propagandom koja ih može podstaći na nasilje. Prije napada u Orlandu počinilac je gledao džihadističku propagandu na internetu i to vjerovatno onu Islamske države. Međutim, istraga nije pružila dokaze da je on bio povezan s IS ili drugim militantnim organizacijama.
Francuski istražioci uhapsili su pet navodnih saučesnika u napadu u Nici, ali zasad nisu našli dokaze da su napadom upravljali strani militanti. Upravo je slučaj napadača iz Orlanda Omara Matina možda najbolji primjer poteškoća u otkrivanju i sprečavanju napada počinilaca koji imaju istoriju mentalnih oboljenja. Savezni zvaničnici su priznali da je FBI istraživao Matina otprilike deset mjeseci 2013. i 2014, nakon što se on navodno hvalio pred kolegama na poslu svojim vezama s Al Kaidom i drugim militantnim grupama.
