Vremenom su iznjedrile mnoge zanimljivosti o Akropolju, a ovim putem vam predstavljamo 10 interesantnih činjenica o atinskom Akropolju za koje, vjerovatno, niste znali.
Smješten na stjenovitom tlu iznad Atine, Akropolj je citadela koja najbolje prikazuje arhitekturu klasičnog svijeta. Najpoznatija građevina na ovom kamenom brdu je Partenon, hram posvećen boginji Atini.
Uprkos vijekovima ratovanja, zemljotresa, pljačkanja, i vremenskih uticaja, većina struktura i dalje stoji. Vremenom su iznjedrile mnoge zanimljivosti o Akropolju, a ovim putem vam predstavljamo 10 interesantnih činjenica o atinskom Akropolju za koje, vjerovatno, niste znali.
1. Najpoznatiji je od svih akropolja
Kada se spomene riječ “akropolj”, većina ljudi pomisli na atinski Akropolj, iako je on samo jedan od mnogih koji su izgrađeni širom Grčke. Na osnovu drevnih grčkih reči ákros (visoka tačka) i pólis(grad), grub prevod bi bio “visoki grad”, i može da se odnosi na bilo koju citadelu. Velike tvrđave i hramovi poznati pod ovim nazivom mogu se vidjeti i u Argosu, Tebi, Korintu i mnogim drugim gradovima. Svaki od njih je konstruisan kao centar lokalnog života, kulture i zaštite, piše Nationalgeographic.rs.
2. Ljudi su se naselili ovdje još u doba neolita
Ljudi su naseljavali ove stijene vijekovima prije nastanka Akropolja. Postoje dokazi o prebivalištu koje datira iz perioda neolita između 4.000 i 3.200 godina prije nove ere, sa kućama i identifikovanim grobnicama oko ovog područja. Otkriveno je i niz otvora, sa nekoliko brodova pronađenih u njihovim ponorima. Jedna teorija je ta da su ovi otvori nekada služili kao bunari, a druga da su bili mjesta ritualnih pogreba, pošto su pronađene i ljudske kosti između ostalih predmeta.
3. Prve strukture su sagrađene u odbrambene svrhe
Centralna pozicija iznad Atine Akropolju daje savršenu poziciju za stratešku vojnu odbranu, a njegove glavne, početne strukture bile su u fokusu pripreme za rat. Drevni Mikenjani su sagradili prve odbrambene zidove u 13. vijeku prije nove ere. Sama struktura je toliko jaka da stoji i danas.
4. Njegovi najupečatljiviji objekti su izgrađeni za nekoliko decenija
Najslavnije strukture Akropolja – Partenon, hram Erehteon, Propilejeva kapija i hram Atine Nike – izgrađene su za nekoliko decenija u petom vijeku prije nove ere. Podstaknuta pobjedom Atinjana nad Persijancima, pokrenuta je ambiciozna kampanja za izgradnju pod upravom državnika Perikla. Sam projekat su vodili arhitekti Iktin i Kalikrat, sa vajarom Fidijom.
5. Ogromna statua boginje Atine je nekada krasila Akropolj
Akropolj je najkompletniji preživjeli grčki monumentalni kompleks, koji je izvanredan s obzirom na vijekove prirodnih katastrofa, ratovanja, i prepravljanja. Ipak, većina ukrasa i umjetnosti je nestala. Jedan od takvih gubitaka je i velika statua boginje Atine koja se nekada nalazila u Partenonu. Poznata i kao Atina Partenos, stajala je visoka oko 12 metara i bila je napravljena od zlata i slonovače, a napravio ju je vajar Fidija. Oklopljena i pokrivena nakitom, sama po sebi je bila inspirativna i označavala je duhovnu i ekonomsku moć stare Atine.
6. Priprema mermera za izgradnju je bio veoma težak zadatak
Mermer, koji je sastavni dio klasične struktue, nije bio lokalni. Vađen je na planini Pandeli, koja je udaljena oko 16 kilometara od Atine. Bilo je teško izvaditi mermer samo pomoću gvozdenog klina i čekića. Potom su radnici prelazili dug put od planine do Atine, gdje su se susretali sa strmim padinama Akropolja.
7. Prvobitno je bio obojen
Iako često zamišljamo drevnu Grčku izgrađenu od sjajnog, bijelog mermera, Partenon i drugi objekti na Akropolju su prvobitno bili obojeni. Nedavni testovi tokom laserskog čišćenja Partenona su otkrili nijanse plave, crvene i zelene boje. Tokom vremena kamenje je izbijeljeno na suncu, a neoklasični pokreti umjetnosti u 18. i 19. vijeku prihvatili su romantiziranu percepciju o neobičnoj bijeloj prošlosti.
8. Najstarija meteorološka stanica se nalazila u podnožju Akropolja
Poznata i kao “Kula vetrova”, osmougaona, mermerna struktura datira još od prije 2.000 godina, vjerovatno je sadržala i bronzani vjetrokaz iznad sunčevog sata. Mnogi istoričari vjeruju da je sadržala i vodeni sat koji je hidraulički napajan vodenim tokom koji se spuštao padinama Akropolja.
9. Od paganskog hrama, do crkve i džamije
Paganski hramovi na akropolju datiraju još iz 6. vijeka prije nove ere. Tokom narednih vijekova, religiozni identitet Akropolja redovno su mijenjali osvajači. U jednom trenutku prije 693. godine, Partenon je pretvoren u vizantijsku crkvu. Franci su ponovo transformisali Partenon 1204. godine, ovog puta u katoličku katedralu. A pod Otomanskim carstvom u 15. vijeku, Partenon je postao džamija sa dodatim minaretom na jugozapadnom uglu.
10. Obnova akropolja je započeta prije više od 40 godina i još uvijek traje
Velika obnova Akropolja je započeta 1975. godine pod novim Komitetom za očuvanje spomenika na Akropolju, koji želi da vrati čitav kompleks u nekadašnji sjaj. Mermer se donosi sa iste planine kao za prvobitnu verziju, a radnici i umjetnici koriste iste alate kao i u drevnim vremenima. Ali pošto je za obnovu jedog bloka potrebno više od tri mjeseca, projekat i dalje traje. (Tuzlanski.ba)
