Svemirska istraživanja nam konstantno donose nove, zanimljive informacije o planetima unutar Sunčevog sustava.
Primjerice, nedavno su na Marsu snimljene čudne staklene kuglice i neobični “tornjevi”. Susjedna Venera ispod svoje guste atmosfere skriva tajne do kojih još uvijek ne možemo u potpunosti prodrijeti, a temperature na njenoj površini znaju doseći 470 stepeni Celzijusa; što je dovoljno da se otopi olovo.
Posebno su zanimljivi mjeseci koji kruže oko plinovitih divova i koji ispod svoje zamrznute površine skrivaju oceane u kojima se možda mogao formirati život. A sada su naučnici otkrili da na jednom od njih snijeg vjerovatno pada “naopako”.
Ocean na mjesecu u kojem bi moglo biti života
Jupiterov mjesec Europa je za astrobiologe jedan od najintrigantnijih objekata u Sunčevom sistemu. Ispod njegove ledene kore skriva se ocean dubok od 60 do 150 kilometara. Mada je Europa manja od Zemlje, u njenom oceanu se možda nalazi dvostruko više vode nego u svim oceanima na našoj planeti, prenosi index.hr.
Taj površinski sloj vjerovatno je formiran od podvodnog snijega koji umjesto da pada – lebdi prema gore. Naime, prema novom istraživanju, ledena kora Europe se najvjerovatnije djelomično sastoji od ledenog, odnosno takozvanog frazilnog leda; pahuljaste nakupine ledenih kristala koje također možemo vidjeti ispod ledenih ploča na Zemlji, piše Live Science.
Frazilni led sadrži samo djelić soli koja se nalazi u ledu iz same kore, što ukazuje na to da bi smrznuti pokrov na Evropi mogao biti manje slan nego što se mislilo.
“Kada istražujemo Europu, zanima nas salinitet i sastav oceana jer je to jedna od stvari koja će uticati na njegovu potencijalnu nastanjivost ili čak vrstu života koji se tamo možda razvio”, rekla je geofizičarka Natalie Wolfenbarger s Instituta za geofiziku Univerziteta Teksas.
Nova misija na Evropu
NASA bi u oktobru 2024. trebala lansirati novu letjelicu, Europu Clipper, koja bi imala za cilj provjeriti je li taj mjesec pogodan za razvoj života. Plan je da letjelica napravi na desetke bliskih preleta i prikupi informacije o tome postoje li ispod površine Evrope područja u kojima bi moglo biti uslovavjeta za nastanak života.
Naučnici sa Univerziteta Texas rade na razvoju radara koji bi mogao prodrijeti kroz koru tog mjeseca i zaviriti u tajne njegovog oceana. U sklopu projekta htjeli su bolje razumjeti strukturu same ledene ploče te su analizirali dva glavna načina na koja se led formira ispod ledenih pokrivača Antarktike.
Jedan oblik, kongelacijski led, raste s površine ledene ploče, dok se drugi, frazilni, formira u hladnoj morskoj vodi i lebdi prema gore kao pahuljice obrnutog snijega da bi na kraju ostao zarobljen ispod ledene površine.
Drugačija struktura ledenog pokrova
Europa, kao i Antarktika, vjerojatno ima nizak temperaturni gradijent, što znači da s većom dubinom nema značajnije promjene u temperaturi vode. Wolfenbarger smatra da je u takvim uslovima uobičajena formacija frazilnog leda. Ako je takva vrsta leda česta i na Europi, to bi moglo značiti da ledena kora ima drugačiji sastav nego što se mislilo.
Dok kongelacijski led može sadržavati 10 posto soli okolne morske vode, frazilni je čišći, odnosno sadrži samo 0.1 posto soli. Ne samo da bi ovakav led s manjom količinom soli mogao uticati na strukturu i čvrstoću ledene kore Europe, već bi također mogao utjecati na efikasnost Clipperovog radara.
“Ovo istraživanje nam omogućuje da postavimo bolje temelje za misiju Clipper”, rekao je astrobiolog Steve Vance iz NASA-inog instituta Jet Propulsion Laboratory.
Istraživanje naziva Ice Shell Structure and Composition of Ocean Worlds: Insights from Accreted Ice on Earth objavljeno je u časopisu Astrobiology. (Tuzlanski.ba)
