Pomoću najsavremenijih satelitskih posmatranja i radara koji prodire kroz led, naučnici su otkrili drevni krajolik Antarktike, smješten ispod smrznute površine najjužnijeg kontinenta Zemlje.
Ispod ledenog prostranstva Antarktike nalazi se zaboravljeni svijet, ostatak vremena u kojem je život bujao u šumama i tekućim rijekama na tom danas ledenom kontinentu. Smješten u regiji Wilkes Land na istočnoj Antarktici, koja graniči s Indijskim oceanom, prostire se na području sličnom Belgiji. Novootkriveni krajolik, isklesan pretpovijesnim rijekama, datira najmanje 14 miliona godina unatrag, a vjerovatno i više od 34 miliona godina.
Taj je krajolik poput snimke prošlosti, ističe Stewart Jamieson, profesor glaciologije sa Univerziteta Durham i suvoditelj istraživanja. Klima toga prošlog doba i krajolika kretala se do skora na nivou od današnje Patagonije do nečega sličnog tropima. To dodatno potvrđuju dokazi o drevnim palmama pronađenim nedaleko od nalazišta. Uprkos nepotpunim fosilnim zapisima, Jamieson vjeruje da je raznolik niz divljih životinja nekada to toplo okruženje nazivao svojim domom.
Ključ za otkrivanje tajni krajolika skrivenog ispod kilometara leda
Iznad toga drevnog terena masivna ledena ploča, debljine 2,24 do 4,64 kilometra, prekriva taj prizor. Neil Ross, profesor polarnih znanosti sa Univerziteta Newcastle i suvoditelj istraživanja, istakao je zagonetnu prirodu krajolika ispod leda, a uporedio ga je s misterijima Marsove površine. Ključ za otkrivanje njegovih tajni mogao bi ležati u bušenju kroz led, pronalaženju uzoraka jezgre temeljnih sedimenata, tehnici koja je uspješna u otkrivanju dokaza s Grenlanda koji datiraju unatrag dva miliona godina.
Korištenjem satelitskih podataka i radara koji prodire kroz led iz zračne tačke, novo istraživanje otkriva krajolik koji je izmicao prethodnim istraživanjima. Dok su ranija istraživanja upućivala na drevna obilježja ispod leda, novo istraživanje predstavlja jedinstveno otkriće. Istraživanje je objavljeno u časopisu Nature Communications.
Krajolik je modificiran različitim procesima pod uticajem rijeka, tektonike i glacijacije tokom vrlo dugog geološkog razdoblja, objašnjava Ross.
Pogled unazad
Prije otprilike 34 miliona godina Antarktika je bila odraz hladnih umjerenih prašuma koje se danas mogu vidjeti u Tasmaniji, Novom Zelandu i Patagoniji. Nekada dio superkontinenta Gondvana, koji je uključivao Afriku, Južnu Ameriku, Australiju, Indijski potkontinent i Arapski poluotok, Antarktika se postupno odvojila zbog tektonike ploča te je postala izolovana kopnena masa. Naučnici rekonstruiraju priču o toplijoj klimi, s rijekama koje krivudaju prema obali formiranoj dok su se susjedne kopnene mase udaljavale. Kako su temperature padale, formirali su se ledenjaci, pritom izrezujući doline.
Tada se klima znatnije ohladila te je narastao ledeni pokrov koji je prekrio cijeli kontinent i preplavio sve ledenjake koji su postojali prije. Kada je došlo do tog rasta leda, promijenili su se uvjeti između baze leda i krajolika te je postalo vrlo hladno. Na taj način više nije bio u stanju narušiti naš krajolik. Umjesto toga, krajolik je sačuvan, vjerovatno 34 miliona godina, pojasnio je Jamieson. (Zimo.hr)
