Iako smo malo toga svjesni, urbano drveće ima veliku moć da rashladi naše gradove tokom toplotnih talasa. Nažalost, praksa u našoj državi, makar govoreći o glavnom gradu, ide na apsolutno suprotnu stranu maksimalno uklanjajući zelene površine pa tako i drveća po urbanim područjima.
U planu urbanizacije svakog grada trebalo bi da se planira popratna vegetacija koja ima značajnu ulogu u očuvanju okoline gradskog jezgra.
Drveće, na primjer, u mnogim zemljama je ključni faktor po centrima jer su i vlasti pa i građani svjesni važnosti stabala i krošnji u snižavanju temperature tokom ljetnih perioda, piše N1.
Ponekad bi se moglo pomisliti da drvoredi igraju samo estetsku ulogu, ali njihova primjena je daleko šira. Sarajevo danas bilježi samo sječu drveća, a parkinzi koji se grade dodatno pospješuju rast temperature.
Ako izađete napolje tokom toplotnog talasa, primijetićete veliku razliku u temperaturi između ulica koje su pokrivene drvećem i golih trotoara koji su izloženi suncu. To je zato što drveće daje sjenu i vraća vlagu u zrak, hladeći svoju okolinu.
Zapravo, studije pokazuju da pokrivač drveća u gradovima može ohladiti temperaturu zraka do 8°C, a temperaturu zemlje i do 12°C. Postavlja se pitanje, je li uopće znamo za što služi drveće po urbanim šetnicama grada?
Kako drveće štiti tokom toplotnog talasa?
Urbano drveće igra ključnu ulogu tokom toplotnih talasa iz nekoliko razloga, a ovo su neki od najvažnijih:
Smanjenje temperature: Drveće pruža prirodni hlad i stvara efekat zaklona od sunčeve svjetlosti. Kroz proces transpiracije, drveće oslobađa vodenu paru u atmosferu, što ima efekat hlađenja okoline. Ovo može smanjiti temperaturu na mjestima gdje se nalazi drveće, čineći gradsko područje udobnijim tokom toplotnih talasa.
Smanjenje efekta ostrva toplote: Urbana područja često pate od efekta “ostrva toplote”, gdje su temperature znatno više nego u ruralnim područjima. Betonske i asfaltne površine zadržavaju toplotu i oslobađaju je polako tokom noći, što dovodi do neprijatnih i opasnih temperatura tokom toplotnih talasa. Drveće, međutim, pomaže smanjenju ovog efekta, apsorbujući sunčevu energiju i pružajući prirodno hlađenje.
Poboljšanje kvaliteta vazduha: Drveće apsorbuje štetne gasove, kao što su azotni oksidi i ozon, kao i sitne čestice prašine. Tokom toplotnih talasa, koncentracija ovih zagađenja često raste, a prisustvo drveća može pomoći da se očisti vazduh i smanji zagađenje.
Zaštita od UV zračenja: Grane i lišće drveća pružaju prirodnu zaštitu od štetnih sunčevih zraka, koje mogu izazvati opekotine i dugotrajne štetne efekte na koži. Tokom toplotnih talasa, kada je UV zračenje posebno snažno, ova zaštita postaje ključna za javno zdravlje.
Psihološki efekti: Zelene površine i drveće imaju pozitivan uticaj na mentalno zdravlje ljudi. Tokom toplotnih talasa, kada su stres i nelagoda češći, prisustvo drveća može pružiti osjećaj smirenosti i opuštanja.
Habitat za životinje: Urbano drveće pruža dom i hranu mnogim životinjama i insektima. Očuvanje ovih ekosistema je važno za održavanje biodiverziteta u urbanim sredinama.
Sve ovo ga čini ključnim faktorom u borbi protiv ekstremnih vrućina i njihovih potencijalnih negativnih posljedica na ljude i okolinu.
S obzirom da urbana područja širom svijeta doživljavaju rekordne temperature, moramo gledati na drveće kao na prirodno rješenje za ublažavanje uticaja toplotnih talasa.
