Jedna od najćešćih ilustracija uz članke o godišnjici zasjedanja ZAVNOBiH-a prikazuje lijepu ženu kako drži govor.

Ko je ona?

Radojka Rada Vranješević, borac i humanitarka iz perioda Drugog svjetskog rata, koja je 1951. godine proglašena za narodnog heroja, ostavila je veliki trag kao jedna od najistaknutijih žena u Narodnooslobodilačkoj borbi (NOB).

Vranješević se ZAVNOBiH-u obratila u ime Antifašističkog fronta žena.

“Zajedno sa svojim drugovima žene će se i nadalje boriti protiv okupatora i njegovih sluga, a sutra, poslije oslobađanja naše zemlje, one će uložiti sve svoje snage u izgradnju sretne budućnosti naše Bosne i Hercegovine u okviru federativne Jugoslavije.”

Rada Vranješević je bila istaknuti borac i obavljala je poverljive zadatke. Novembra 1942. godine izabrana je za člana Biro Oblasnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu. Radila je najviše u partijskim organizacijama i bila član Centralnog odbora Antifašističkog fronta žena Jugoslavije (AFŽ).

Rođena je 25. maja 1918. godine u selu Rekavice, kod Banje Luke. Iz učiteljske škole u Banjoj Luci je izbačena 1932. godine, zbog svojih ljevičarskih aktivnosti. Dalje školovanje je nastavila u Trgovačkoj akademiji, u kojoj je 1933. godine pristupila jednoj omladinskoj grupi koja je radila pod rukovodstvom Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Zbog ovoga je 1934. godine ponovo izbačena iz škole. Od 1936. do 1938. godine je živjela u Skoplju, gde je nastavila školovanje. Za to vrijeme je politički radila sa srednjoškolskom omladinom. Po završetku Trgovačke akademije, 1939. godine, nije mogla da se zaposli, pa je jedno vrijeme bila kod svojih roditelja u Glogovcu.

Početkom 1939. godine dobila je posao u Savezu nabavljačkih zadruga državnik činovnika u Beogradu. Odmah po dolasku u Beograd, povezala se sa sindikalnom organizacijom privatnih namještenika „Botič“ i aktivno radila u njoj. Pored rada u „Botiču“ Rada je učestvovala u raznim partijskim akcijama u Beogradu: na decembarskim demonstracijama 1939. godine, u nekoliko štrajkova radnika fabrike aviona, u rasturanju partijskih letaka, u prikupljanju pomoći i dr. U Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ) je primljena 1940. godine,

Krajem 1940. godine, poslje štrajka u Savezu činovničkih zadruga, uhapsili su je, a poslje toga i izbacili iz službe. Od tada pa do rata, nastavila je da radi u „Botiču“ i u partijskoj organizaciji. Pod rukovodstvom Svetozara Vukmanovića Tempa radila je na prebacivanju partijskog materijala za Crnu Goru. Nekoliko puta je nosila velike količine partijskog materijala iz Beograda za Nikšić – iz Centralnog komiteta KPJ za Pokrajinski komitet KPJ za Crnu Goru.

Maja 1941. godine napustila je Beograd i povezala se s banjalučkom partijskom organizacijom. Do jula je bila član Mjesnog komiteta SKOJ-a, a od jula do septembra član Mjesnog komiteta KPJ u Banjoj Luci. Potom je po odluci Partije otišla na slobodnu teritoriju Podgrmeča. Kada je formiran prvi Okružni komitet KPJ za Podgrmeč, Rada je postala njegov član i istovremeno bila sekretar Okružnog komiteta SKOJ-a za Podgrmeč.

Novembra 1942. godine bila je izabrana za člana Biro Oblasnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu. Radila je najviše u partijskim organizacijama i bila član Centralnog odbora Antifašističkog fronta žena Jugoslavije (AFŽ). Radila je i na stvaranju omladinskih partijskih organizacija i organizacija Ujedinjenog saveza antifašističke omladine Jugoslavije (USAOJ), naročito u Novskom i Bihaćkom srezu. Rada Vranješević učestvovala je na Prvom zasjedanju ZAVNOBiH-a, u Mrkonjić Gradu, 25. novembra 1943. godine.

U vrijeme njemačkog desanta na Drvar, Rada se nalazila u Okružnom komitetu SKOJ za Drvar, gdje je došla po zadatku Okružnog komiteta KPJ za Bosansku krajinu. Ujutru 25. maja 1944. godine, na njen 26 rođendan, uhvatili su je njemački padobranci. Sprovedena je u logor za zaroboljenike kod Šobića groblja u Drvaru. Tu se je mučili osam sati. Međutim, nije se dala. Pokušala je da pobjegne i tada je poginula.

O smrti Rade Vranješević govorila je Mileva Vidović u knjizi “Žene heroji” Mile Beoković. Kazala je:

“Ugledasmo malu vitku ženu kako svom snagom trči niz brdo; peševi kaputa lepršaju joj oko nogu. Pucnjevi se razlježu. Svi smo bez daha posmatrali, strepjeli za svaki njen sekund. ‘Još samo malo’, oteo se dječji uzvik. Malo, još malo-bila nam je jedina misao. Hoće li im umaći? Pucaju, pucaju…Odjednom se srušila. A imala je tako malo do potoka obraslog u vrbe, do Vrbovca. ‘To je Rada’, prošapta neko. Bilo nam je strašno”.

Sahranjena je na Partizanskom spomen-groblju u Banjaluci. Titulu narodnog heroja Jugoslavije dobila je 1951. godine. (Raport.ba)