Praznična trpeza, odnosno obilniji i kaloričniji obroci tokom novogodišnjih i božićnih praznika mogu izazvati brojne zdravstvene tegobe i pokvariti praznično raspoloženje, zbog čega ljekari savjetuju umjerenost u hrani i u piću narednih dana.

Specijalista higijene u Odsjeku za hranu i ishranu Instituta za javno zdravlje “Batut” Snežana Dejanović ističe da se poseban oprez savjetuje osobama s kardiovaskularnim, želučano-crijevnim i metaboličkim poremećajima.

Ona upozorava da prejedanje može izazvati niz tegoba poput mučnine, povraćanja, nadutosti, nadimanja, problema sa gasovima, slabijih ili jačih bolova u trbuhu, ali i pogoršanje osnovne bolesti i ozbiljne posljedice kod osoba s kardiovaskularnim, bubrežnim, želučanim, endokrinološkim, malignim ili metaboličkim oboljenjima.

Dejanovićeva, takođe, upozorava da prekomjeran unos prostih ugljenih hidrata i alkohola kod dijabetičara može da izazove poremećaj nivoa šećera u krvi, dok povećan unos masne i slane hrane može da izazove nagli skok krvnog pritiska i druge komplikacije osobama s kardiovaskularnim bolestima.

Takođe, ljuta i začinjena hrana može da pogorša stanje oštećene i upaljene sluzokože želučano-crijevnog trakta ili da izazove tegobe kod osoba koje imaju kamen u žučnoj kesi zbog toga se takvim pacijentima savjetuje poseban oprez u ishrani tokom praznika.

“Zdravima, koji se tokom cele godine pridržavaju zdravog načina ishrane, a koji neće moći da odole čarima i ukusima praznične trpeze, savetujemo da praznični višak energije utroše nekom fizičkom aktivnošću u danima i da se što pre vrate na uobičajen režim u ishrani”, navodi Dejanovićeva.

Gojaznim i osobama s viškom kilograma unos veće količine hrane bogate masnoćama i šećerima može pogoršati nutritivni status i biohemijske analize krvi zbog čega im se savjetuje da se poslije praznika jave ljekarima.

Da bi se izbjegli zdravstveni problemi i uživalo u svakom prazničnom zalogaju, ona savjetuje da se jede češće, a obroci budu manji, kao i da se jede sporije i dobro sažvaće svaki zalogaj jer se tako, objašnjava ona, smanjuje potreba za većom količinom hrane, a usitnjavanjem i aktivacijom probavnih sokova poboljšava se varenje.

Preporučuje da se pri izboru jela odabere po jedna namirnica iz određene grupe, odnosno da se u jednom obroku ne konzumira nekoliko vrsta masnih mesnih prerađevina i prženo i pohovano meso.

“Poželjno je da se na prazničnom tanjiru nađe najviše povrća koje brže stvara osećaj sitosti, a zbog bogatstva dijetnih vlakana na neki način sprečava, odnosno, otežava resorpciju unete masnoće”, pojašnjava Dejanovićeva.

Preporuka je i da se umjesto salata bogatih majonezom, pavlakom, mileramom i punomasnim sirevima, prave one od svježeg povrća i začinjene s nekoliko mililitara hladno cijeđenog biljnog ulja, limunovim sokom ili raznim sjemenkama.

Savetuje da se visokokalorične poslastice sa bijelim šećerom, bijelim brašnom i čvrstim margarinom zamijene voćnim kolačima, salatama i pitama i da se kao zamjena za šećer koriste med, suvo ili orašasto voće.

“Kiflice, pogačice i proje, koje su nezaobilazne na prazničnoj trpezi, mogu da budu istog ukusa i iste energetske vrednosti, ali nutritivno bogatije, ako se smanji količina belog brašna, a doda više integralnog brašna i semenki suncokreta, lana, bundeve…”, navodi Dejanovićeva.

Ističe da za vrijeme praznika treba voditi računa i o hidrataciji organizma i naglašava da je potrebu za tečnošću najbolje nadoknaditi vodom i prirodnim, nezaslađenim sokovima, dok treba izbjegavati gazirane i negazirane napitke s visokim sadržajem šećera.

Podsjeća i da se unosom više od dvije alkoholne jedinice može ugroziti sopstveno zdravlje, al i zdravlje i bezbjednost drugih.

Napominje da tegobe može da izazove i prestanak posta, a onima koji su poštovali božićni post savjetuje da se postepeno prilagođavaju na mrsnu hranu.

U prvim danima poslije posta preporučuje se bijeli mrs, odnosno, mladi posni sir, fermentisani mliječni proizvodi s niskim sadržajem mliječne masti i bareno i dinstano meso. (Tanjug)