Američka uprava za hranu i lijekove, poslije nekoliko mjeseci debate, dala je dozvolu kompaniji „Oksitek“ da na slobodu pusti hiljade genetski modifikovanih komaraca, kako bi se borili protiv širenja bolesti, među kojima je i virus zika.
Komarci će biti pušteni na Floridi, a projekat kompanije koja se bavi biotehnologijom i specijalizuje za „inovativnu kontrolu insekata“ trebalo bi da drastično smanji populaciju „divljih komaraca“ u ovoj američkoj državi, a u budućnosti i u drugim zemljama poput Brazila, gdje zika preti milionima građana, kao i sportistima i posjetiocima ljetnjih Olimpijskih igara u Rio de Janeiru.
Borba protiv komaraca treba da bude intenzivnija Zemlje u Latinskoj Americi zaprašuju komarce insekticidima da bi ih uništile, ali potrebno je uraditi više od toga. „Spoljno zaprašivanje ima ograničenu djelotvornost, jer komarci dišu u različitim vrstama kontejnera u kojima obično nisu izloženi zaprašivanju“, kaže Piter Armbruster, sa Univerziteta Georgetown. Komarci koji prenose virus zika mogu da polažu jaja u starim gumama, cisternama za vodu, čepovima od flaša u kojima ima samo jedna, do dve kapi vode. „Insekticidi takođe mogu da budu korišćeni za uništavanje larvi, što je stanje u kojem komarci žive u svojim vodenim naseobinama“, dodaje Armbruster.
Iz Svjetske zdravstvene organizacije, međutim, kažu da još nema dokaza da ovakve metode zaista sprečavaju epidemije i procjenjuju da bi oko četiri miliona ljudi moglo da bude inficirano zika virusom do kraja godine, a najveća zabrinutost je veza virusa sa deformitetima lobanje i mozga kod novorođenčadi. Ipak, s obzirom na slabe dosadašnje rezultate borbe sa zikom, izgleda da je jedini način da se virus zaustavi – da se uništi ili promijeni komarac koji ga prenosi. Pošto ne postoji vakcina protiv virusa zika, borba protiv njega svodi se na kontrolisanje komarca koji prenosi virus. Istraživači se trude da genetski promijene komarce.
„Pokušavamo da manipulišemo komarcima na takav način da budu otporni na te viruse, kako bi prenošenje moglo da bude prekinuto“, objašnjava Aleksander Franc, sa Univerziteta Missouri. Ipak, jedan drugi metod koristi bakteriju da se, ili steriliše mužjak komarca ili da se spriječi da komarac bude zaražen virusom. Istraživači iz britanske kompanije „Oksitek“ modifikovali su komarca tako da njegovo potomstvo umire prije nego što može da se reprodukuje.
Jedan naučnik iz „Oksiteka“ izjavio je za Glas Amerike da su testovi na Kajmanskim Ostrvima i u Brazilu smanjili broj larvi divljih komaraca više od 80 posto. Kada ta određena populacija komaraca spadne na nivo kada više ne predstavlja prijetnju, pažljivim praćenjem moglo bi da se odredi da li treba pustiti dodatni broj modifikovanih komaraca ili bi insekticidi mogli da završe posao. Na sličan način protiv komaraca bore se u Kini. Eksperti za tropske bolesti svake nedjelje puste u divljinu tri miliona komaraca zaraženih specijalnom bakterijom i od nekadašnjeg broja komaraca u oblasti kod grada Guangdžoua ostala je tek jedna desetina. (NN)
