Drugo najveće jezero u Turskoj gotovo je potpuno izgubilo vodu.

U centralnom dijelu Anadolije nalazi se jezero Tuz, koje je nekada bilo drugo po veličini u Turskoj. Njagov salinitet je 32,9%, zbog čega i nosi ime Tuz Gölü što u prevodu sa turskog znači “slano jezero”.

Tuz se hrani iz dva toka, kao i podzemnim i površinskim vodama, a iz njega voda ne otiče. Na ušću potoka u jezero nastale su močvare, a tokom većeg dijela godine jezero je veoma plitko: do 0,4 m.

Zimi se dio soli rastvara u slatkoj vodi, koja sa padavinama ulazi u jezero. Do augusta kako jezero isparava, na njemu se stvara 30 cm debeo sloj soli. To je Turskoj omogućilo da ovde uspostavi tri rudnika soli, koji proizvode 63% soli koja se troši u zemlji, prenosi nationalgeographic.rs.

Međutim, iz godine u godinu, vode u jezeru je sve manje i manje: naučnici kažu – zbog sve češćih i intenzivnijih suša.

Sredozemlje je jedno od najtoplijih tačaka klimatskih promjena, sa temperaturama koje rastu brže u odnosu na svjetske – za 1,5°C, u poređenju sa globalnim prosjekom koji iznosi od 1,1°C.

Stručnjaci sa Egejskog univerziteta zbog toga su odlučili da detaljno prouče promjene koje su se dogodile na jezeru tokom proteklih decenija koristeći slike koje su snimili sateliti od 1985. do 2016. godine.

Istraživanje im je otkrilo poražavajuću dinamiku jezera.

Do 2000. godine Tuz je bio pun: od 1985. voda je čak i u najtoplijem mjesecu, augustu, zauzimala više od 20 odsto površine. Izuzetak su bile 1992. i 1994. za koje se ispostavilo se da su bile posebno sušne, ali je i tada bilo dovoljno vode da pokrije oko 16% površine. U najvlažnijim godinama, 1988. i 1996. ova cifra je iznosila 93% i 58%.

Stalno prisustvo vode u jugozapadnim i zapadnim dijelovima jezera privlačilo je plamence (flamingose) koji su se ovdje hranili i razmnožavali.

Oštre promjene na jezeru su počele da se dešavaju poslije 2000. godine i tokom narednih 16 godina voda je zahvatala manje od 20% površine, dok je 2008. i 2016. godine jezero potpuno presušilo, i od tada ne može da povrati svoje prethodni kapacitet.

Naredna teška suša 2019. godine ponovo je smanjila rezerve vode, a u julu 2021. Tuz je bio gotovo potpuno lišen vode, što je dovelo do masovnog uginuća ptica.

Naučnici pokušavaju da shvate zašto je jezero posle 2000. godine postalo toliko osjetljivo na sušu: prije tog vremena, čak i u sušnim godinama, imalo je bar malu količinu vode.

Autori studije ne isključuju mogućnost da se to dešava zbog prekomjernog korištenja resursa podzemnih i površinskih voda kojima se jezero hrani. Neki vodotoci su preusmjereni na navodnjavanje; drugi su pregrađeni, a kada ima manje površinskih voda tokom teške suše, ljudi koriste izvore podzemnih voda.

Sumirajući rezultate svog rada, naučnici smatraju da je “budućnost jezera prilično neizvijesna”. Nema razloga da se nadamo da će količina vode dostići nivoe iz 1988. godine posebno uz klimatske promjene i činjenicu da se eksploatacija izvora i površinskih voda samo povećava. (Tuzlanski.ba)