Grobnica Josipa Broza Tita, doživotnog predsjednika Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, od početka 1990-tih predstavlja svojevrsnu političku metu sa kojom se obračunavaju njegovi ideološki protivnici i neistomišljenici.

Jedni bi je selili, drugi uništili, a ima i teoretičara zavjere koji bi da ekshumiraju Tita ne bi li provjerili da li je uopšte tu sahranjen.

Tito je umro 4. maja 1980. godine u bolnici u Ljubljani, a četiri dana kasnije je u prisustvu velikog broja ljudi sahranjen u bašti njegove rezidencije na Dedinju, koja je potom nazvana „Kuća cvijeća”.

Prošle nedjelje se ispred Muzeja Jugoslavije, u čijem kompleksu se nalazi Titov grob, okupila nekolicina pripadnika ekstremno desničarskog kluba Carostavnik noseći transparent sa natpisom „Srpstvo se pita, ekshumacija Tita”.

Oni zahtijevaju da se posmrtni ostaci Josipa Broza Tita „ekshumiraju i unište”, da se Muzej Jugoslavije „zbriše sa lica zemlje” i da se tom mjestu podigne „memorijal u spomen žrtvama titoizma”.

Selidba i trampa

Carostavnici nisu prvi koji bi se sa likom i djelom Josipa Broza Tita obračunavali posthumno, preko njegove grobnice.

Na jedanaestu godišnjicu Titove smrti, 4. maja 1991. godine Vojislav Šešelj i pristalice Srpske radikalne stranke, donijele su pred Kuću cvijeća glogov kolac, ne bi li onemogućili Titu da se „povampiri”.

Tada je Vojislav Šešelj zahtijevao da se Titovi posmrtni ostaci izmjeste iz Beograda u njegov rodni Kumrovec u Hrvatskoj.

Nekoliko decenija kasnije od ideje nije odustao, ali je promijenio lokaciju i poručio da „kada radikali dođu na vlast, protjeraće Tita sa Dedinja u Zagreb, da počiva pored Stepinca”.

Pokret obnove Kraljevine Srbije nudi drugačije rješenje – trampu.

Oni su crnogorskim vlastima, poslije otkrivanja spomenika Titu u Podgorici krajem 2018, ponudili razmjenu „Titovog spomen kompleksa na Dedinju” za „staru srušenu Njegoševu kapelu” na Lovćenu.

Šta je Carostavnik?

Ova organizacija je javnosti postala poznata kada je sa ideološki bliskom Srbskom akcijom organizovala skup podrške rehabilitaciji Milana Nedića, predsjednika vlade u Srbiji tokom nacističke okupacije u Drugom svjetskom ratu.

Tada je Osnovno javno tužilaštvo u Beogradu podnijelo krivične prijave protiv nekoliko osoba jer su „prijetnjama, uvredama, gestikuliranjem i isticanjem nacističkih i fašističkih izvršili krivično djelo”. Nije poznat ishod pravosudnog procesa.

Na njihovoj internet stranici piše da su „nacional-monarhisti”, pripadnici „antidemokratske monarhističke alijanse” i da ne „sarađuju sa medijima”.

Portreti krajnje desnih ideologa i jurišnika, četnička i zastava Ruske Imperije i Srpskog dobrovoljačkog korpusa – stranačke vojske Ljotićevog profašističkog i kolaboracionističkog ZBOR-a iz Drugog svjetskog rata okačeni su na zidovima u njihovim prostorijama od „70 kvadrata na Paliluli gdje se nije desila republika”.

Restitucija

Titov grob se našao i na udaru procesa restitucije 2006. godine kada je Vladimir Lešić, unuk Miloša Savčića – ministra u vladi Kraljevine Jugoslavije i gradonačelnika Beograda – podnio zahtjev nadležnima za povrat imovine oduzete poslije Drugog svjetskog rata.

Po njegovim tvrdnjama, imanje na kojem se nalazi Muzej Jugoslavije „oduzeto je njegovoj porodici od komunističke vlasti”.

U početku je Lešić planirao da „digne zid između groba i zemljišta” i da naplaćuje korištenje, da bi ubrzo saopštio da je „porodična odluka, ako im se vrati zemlja, da se Tito iseli na groblje, gdje mu je i mjesto ili da se plac zalije armiranim betonom”.

Proces restitucije još uvek nije okončan, ali je Lešić vremenom odustao od „Titovog groba”.

Teorija zavere

Oni skloni teorijama zavjere vjeruju da Tito uopšte nije sahranjen u Kući cvijeća.

Ta teorija se pojavljuje još od 1980-tih, a oživjela je i prije deset godina, u vrijeme prvih zahtjeva za ekshumaciju Titovih posmrtnih ostataka.

Zato je njegov unuk Josip Joška Broz, danas narodni poslanik u skupštini Srbije i predsjednik Komunističke partije, morao javno da potvrdi da je njegov djed zaista sahranjen u „Kući cvijeća”.

Broz je tada izjavio da je „od Ljubljane do završetka sahrane” bio uz djeda i da je prostor u Kući cvijeća napustio u dva ujutru „kada je postavljen veliki kamen koji pokriva grobnicu”.

Ekshumacije u svijetu

Ideja o ekshumaciji Tita u 21. vijeku je, vjerovatno, bila podstaknuta događajima iz Rumunije, gdje su iskopani posmrtni ostaci bivšeg dugogodišnjeg komunističkog predsednika Nikolaja Čaušeskua i njegove supruge Elene, strijeljanih 25. decembra 1989. godine.

Njihova tijela su krajem 2010. godine ekshumirana radi utvrđivanja identiteta, na zahtjev sina i zeta.

Ispostavilo se da tijela pripadaju bračnom paru Čaušesku.

Jaser Arafat, vođa Palestinske oslobodilačke organizacije i političke stranke Fatah, ekshumiran je osam godina poslije smrti – 2012., zbog sumnje da je mogao biti otrovan.

Radioaktivni polonijum pronađen na njegovoj odjeći bio je povod za ekshumaciju, ali je naposlijetku utvrđeno da trovanje nije bilo uzrok smrti.

U oktobru prošle godine, posmrtni ostaci desničarskog diktatora Franciska Franka, šefa španske države od 1939. do smrti 1975, prebačeni su iz mauzoleja u predgrađu Madrida u porodičnu grobnicu na sjeveru Španije.

„Operacija zatvorena za javnost, koju je naredila socijalistička vlada Španije, zadovoljila je staru želju mnogih koji su smatrali neprimjerenim da fašistički diktator počiva u grandioznom mauzoleju, naspram desetine hiljada ljudi koji su poginuli u španskom građanskom ratu”, pisao je list Danas.

Izuzev političara, poznat je slučaj ekshumacije poznatog katalonskog nadrealiste Salvadora Dalija.

Umjetnika su u ljeto 2017. godine, 28 godina od smrti, ekshumirali radi utvrđivanja očinstva.

Pronađeni su netaknuti i čuveni Dalijevi brkovi, ali ne i rodbinska veza sa ženom koja je uputila zahtjev. (Tuzlanski.ba)