Crnogorska metropola turizma Budva, nezaobilazno je mjesto turista koji posjete najmanju balkansku državu – Crnu Goru. Lijepe i uređene plaže, ekskluzivan izbor hotela i restorana, kao i bogat noćni život, neki su od razloga zbog čega turisti iz cijelog svijeta dolaze u Budvu. Ipak, ponudu Budve kao turističke destinacije upotpunjava njen Stari grad, koji je jedno od najstarijih naselja na Jadranu.
Prema istorijskim izvorima, naselje Stari grad Budva poznato prije više od dvije i po hiljade godina, kao ”grad Ilirije”. Prilikom posjete budvanskoj rivijeri, ovo naselje je nezaobilazno mjesto za turiste.
– Bedemi, kule, kapije… –
Stari grad čini jedinstvenu arhitektonsku i urbanističku cjelinu, opasanu srednjovjekovnim bedemima, sa tvrđavom, kulama i kapijama. Uz uske ulice, malu pijacu i trgove, ređaju se kafići, butici, barovi, restorani, galerije. Tokom ljetnih mjeseci, zahvaljujući predstavama, koncertima i izložbama, Stari grad postaje Grad teatar, kako se i zove festival koji od 1987. godine oplemenjuje stari primorski grad i daje mu posebnu boju i šarm.
Dekan Fakulteta za turizam u Budvi Rade Ratković, u razgovoru za Anadolu Agency (AA) kaže da na malom prostoru Starog grada „žive“ razni stilovi građenja.
„Tu su vizantijski, austrougarski stil, a pečat mu daje i ovo današnje vrijeme. Stari grad je nesumnjivo jedan značajan turistički resurs. Međutim, imamo primjere nepoštovanja Starog grada i njegove vrijednosti. Najveća opasnost za Stari grad je novogradnja i gradnja uz sami Stari grad, što podištava stare bisere. To na neki način odbija turiste“, kaže Ratković.
Posebnu vrijednost u Starom gradu imaju sakralni objekti, najstarija crkva Santa Maria in Punta, zatim Sv. Ivana, Sv. Trojice i Sv. Save Osvećenog. Pored crkve Sv. Ivana su ostaci ranohrišćanske bazilike, a na Citadeli ostaci crkve Sv. Marije. Između crkva je i scena za predstave Grada teatra.
U Starom gradu mogu se vidjeti i rimski piloni, zidovi najstarije kapije Budve. Od ustanova kulture najznačajnije su Muzej grada Budve sa arheološkom i etnografskom postavkom, Moderna galerija i spomen dom “Stefan Mitrov Ljubiša”.
U civilnoj inicijativi Budva 2020. angažovano rade na što boljoj zaštiti ovog kulturnog dobra. Predsjednik ove organizacije Ljubomir Filipović kazao je za AA da već duže radi na analizi kompletne dokumentacije na koji su način citadela i pripadajuće joj parcele pripale privatnom vlasniku.
„Komuniciramo svakodnevno sa svim društvenim i političkim subjektima u cilju vraćanja gradskog života u Stari grad. Zahtjevi starograđana su mi davno poznati, od stavljanja javnih toaleta u funkciju, rješavanja pitanja buke, vraćanja pojedinih institucija u etar Starog grada, za šta će biti potrebno u posjed opštine vratiti uzurpiranu imovinu koje je mnogo“, kaže Filipović.
On ističe da su to načini da se Stari grad oživi, ne samo za turiste već i za Budvane.
„Terme, ranohrišćanski mozaik i bazilika, uklanjanje rashladnih uređaja, i zabrana devastacije moraju se pod hitno rješavati, kako bi izgled Starog grada sačuvao svoju autentičnost“, ističu u organizaciji Budva 2020.
– Bogatstvo Crne Gore –
A da su stara gradska jezgra bogatstvo Crne Gore poručuje i profesor Ratković.
„Imamo i ostale stare gradove, u Starom Baru može da se razvija istorijski turizam. Slična priča je i sa Ulcinjom, Kotorom i Cetinjem. Sve to predstavlja jednu kulturnu baštinu koja može da doživi jednu veliku valorizaciju, ne samo kroz izlete i obilaske, već i kroz boravak i ambijent koji je privlačan turistima. Da bi se to desilo, sve ovo se mora sačuvati i ne smije biti devastirano novom agresivnom gradnjom kojoj nikako da se stane na put“, kaže Rade Ratković, dekan Fakulteta za turizam u Budvi. (Tuzlanski.ba)
