Trogodišnja borba Nelice Grujić da ocu postavi nadgrobni spomenik bez pravoslavnog krsta, okončana je postavljanjem nadgrobne ploče u obliku piramide, na pravoslavnom groblju kod Petrove crkve u Novom Pazaru.
Ona je nakon kucanja na vrata mnogih državnih i lokalnih ustanova, a na osnovu presude Upravnog suda, dobila rješenje Gradskog vijeća u ovom gradu na jugozapadu Srbije, da može da postavi spomenik bez pravoslavnog krsta na grob njenog oca Timotija Vasovića, zakletog komuniste i ateiste.
Crkvena opština žalila se Upravnom sudu na tu odluku, tvrdeći da je spomenik postavljen nelegalno i da odudara od pet propisanih modela.
Ova nadgrobna ploča je ležala dvije godine na ledini groblja, jer oblikom nije odgovarala nijednom od predloženih tipova u obliku krsta koje je propisala Crkvena opština za to groblje.
– Imala sam određenih problema koje mi je pravio upravnik groblja prilikom postavljanja ploče, ali sve je to sada iza mene – izjavila je Nelica Grujić za Radio Slobodna Evropa.
– Nisam mogla da nađem kamenoresca, svi su bili obaviješteni o mom slučaju odavde do Kruševca, ali sam ipak uspjela da nađem ljude koji su mi postavili spomenik. Crkvena opština ima pravo da se žali na ovo rješenje, ali žalba ne odlaže izvršenje rješenja, tako da je pravda na mojoj strani – priča ona.
Grujić ističe da njena borba nije bila samo da ispuni amanet svoga oca, koji je preminuo u maju 2016. godine, već za sve Novopazarce koji ne žele da postave spomenike sa krstom ili vjerskim obeležjima drugih religijskih zajednica.
Srpska pravoslavna crkva: Nelegalan spomenik
Pravoslavnim grobljem u Novom Pazaru gazduje JKP “Gradska čistoća”, a vlasnik je Srpska pravoslavna crkva koja je besplatno dodijelila parcelu, pod uslovom da spomenici budu određenih tipova i da svi imaju krst, kao najznačajnije pravoslavno obilježje.
Protojerej stavrofor Tomislav Milenković smatra da je Gradsko vijeće Novog Pazara “pod krajnje čudnim okolnostima” dozvolilo Nadici Grujić da podigne spomenik pokojnom ocu, te navodi da se Srpska pravoslavna crkvena opština za Rašku oblast žalila Upravnom sudu na ovu odluku. On tvrdi da je Grujić, bez izvršnosti rješenja Gradskog vijeća, nelegalno postavila spomenik.
– Crkva nikada nije zahtijevala da se ateisti sahranjuju pod vjerskim obilježjima i nudili smo kompromise. Međutim, ona je jednostavno bila uporna u namjeri da uradi nešto suprotno poretku na tom groblju, ugovornom odnosu i suprotno zakonu, jer odluka Gradskog vijeća nije izvršna – naveo je Milenković u pisanoj izjavi.
On je kazao da se ispituju pod kojim je okolnostima postavljen sporni spomenik jer je to, kako je istakao, nedozvoljeno bez odobrenja JKP “Gradska čistoća”, koje gazduje grobljem.
– Crkva čeka odluku Upravnog suda po ovom pitanju, ali napominjemo da nećemo dozvoliti da prosta sila, kojom se dotična služi, postane opšti obrazac. Radije ćemo raskinuti ugovor o davanju parcele sa Gradom, koji smo potpisali u dobroj vjeri, ali smo bili izigrani – dodao je Milenković.
Sud ili Crkva?
Sead Biberović, izvršni direktor nevladine organizacije Urban in iz Novog Pazara, komentariše da je ovaj slučaj još jedna zabrinjavajuća potvrda da religijske zajednice, naročito Srpska pravoslavna crkva, ne poštuju zakone Srbije i da se ponašaju kao država u državi.
– Sve to je veoma indikativno i uklapa se u priču o položaju Srpske pravoslavne crkve u Srbiji, ali i položaju drugih religijskih zajednica, odnosno ukazuju na činjenicu da oni nemaju obavezu da poštuju zakone i administrativu Srbije, koju smo svi mi obavezni da poštujemo, naročito obični građani – kaže Biberović.
– Taj spomenik je postavljen na osnovu odluke Ustavnog suda Srbije, koji je najviši pravosudni organ u državi – dodao je.
Mnogi ateisti i ljudi koji ne žele vjerska obilježja na nadgrobnom spomeniku sa punom pažnjom su pratili ishod borbe Nelice Grujić, koja tvrdi da je njena porodica tek nakon sahrane čula informaciju da se na ovom groblju postavljaju samo određeni tipovi spomenika. (Radio Slobodna Evropa)
