Zajednica Juruka u Makedoniji je od 14. vijeka do sada ostala je vjerna svojim specifičnim običajima. I danas žive izolovano i pridržavaju se konzervativnih, patrijarhalnih pravila.
Juruci su na prostor današnje Sjeverne Makedonije došli krajem 14. vijeka, da bi u toku dva naredna vijeka pratili osmanlijske osvajače u njihovom pohodu. Porijeklom su iz oblasti Konja u Turskoj. Kod Osmanlija, njihova zaduženja su bila transport vojnih materijala, opreme i oružja, popravke utvrđenja, zbog čega su uživali posebne povlastice i nisu plaćali porez i dažbine. Imali su čak status „Evladi Fatihan” – djeca osvajača.
Određen broj Juruka je ostao u Makedoniji nakon povlačenja Osmanlija. Zamjenili su svoj nomadski život stalnim boravištem i produžili da žive izolovano od ostalog stanovništva, uključujući i tursku manjinu u Sjevernoj Makedoniji. Sačuvali su svoj specifičan dijalekt turskog jezika i živopisne običaje.
Danas žive uglavnom u planinskim selima oko Radoviša, Štipa, Strumice, Dojrana kao i u Ovčem polju, ali ima i nekoliko juručkih sela u zapadnom dijelu Sjeverne Makedonije. Procjenjuje se da ih ima nekoliko hiljada, ali preciznijih podataka nema jer se vode kao dio turske manjine. Porijeklom Juruk je i osnivač moderne Turske – Mustafa Kemal Ataturk čiji je otac je bio pripadnik ovog plemena.
Fotograf iz Makedonije Goran Anastasovski je boravio sa Jurucima dok je radio na projektu sprječavanja maloljetnih brakova koji je podržan od strane Evropske unije. U kućama u kojima žive, vrijeme kao da je stalo – bijeli zidovi, mali prozori, niski plafoni i sobe bez namještaja. Žene nikada ne razgovaraju sa nepoznatim muškarcima, a izbjegava se i da se pred njima pojavljuju.
– Juruci su konzervativni i strogo patrijahalna zajednica koja je uspjela da sačuva tradiciju i običaje tokom vjekova. Obrazovanje je uglavnom namijenjeno dječacima, a djevojke mnogo rano završavaju svoje školovanje. Dogovoreni brakovi su i dalje važan dio juručke tradicije. Tradicionalno djevojčice se udaju rano, nekad i sa 14 godina. Djeca idu samo u osnovnu školu, a obrazovanje djevojčica se završava kada napune 11 godina. Samo mali broj njih uspije da se školuje dalje – kaže Goran Anastasovski za NOIZZ.
Ipak, malo po malo i polako stvari u zajednici se mijenjaju uz pomoć raznih projekata. Juruci se sve više otvaraju i prihvataju modernu civilizaciju. Neke od djevojaka kažu da imaju facebook na kojem su za sada povezane samo sa školom i drugaricama iz drugih juručkih sela. Juruci zapravo počinju da uvode promjene koje nudi moderni svijet, ali ne pristaju na gubitak tradicionalnih vrijednosti, kulture i naslijeđa koje njeguju vijekovima unazad. (Foto: Goran Anastasovski)
