Schoonschip je naselje od 30 plovećih kuća, koje je u potpunosti izgrađeno po principima cirkularne ekonomije. Ideju o njegovoj izgradnji pokrenula je jedna poduzetnica.

Sve je počelo 2008. godine, kada je grupa entuzijasta, predvođena Marjanom de Blok, došla na zamisao da sagradi prvo samoodrživo plutajuće naselje u napuštenom dijelu Amsterdama. Njihova želja je bila zajednička – da sebi i svojoj porodici riješe stambeno pitanje. Ali, njihovu neobičnu ideju potrebno je bilo otjelotvoriti u prostoru i praksi.

U cilju realizacije svoje ambiciozne ideje, grupa je angažovala Space & Metter. U pitanju je holandski biro koji je poznat po projektu De Ceuvel – revitalizaci zapuštene parcele u vibrantnu zajednicu umjetnika. Rezultat njihove saradnje je projekat koji je doživio svjetsku slavu.

Međutim, put od ideje do realizacije bio je dugačak i težak. Pregovori sa gradom, projektovanje i izgradnja trajali više od deset godina. Bez obzira na brojne izazove, Schoonschip je nesvakidašnja priča o uspjehu i istrajnosti, zadrugarstvu i o tome kako pojedinci mogu da sami sagrade svoju kuću iz snova, prenosi Gradnja.rs.

Međutim, pioniri nisu ni slutili da će njihovo naselje postati svjetski poznata senzacija.

Od početka do kraja, ovo ljupko naselje na vodi sagrađeno je bez učešća privatnog investitora. Radi se o spontanoj džentrifikaciji, gdje pojedinci udružuju svoj kapital i resurse u finansiranja zajedničkog projekta. U ovom slučaju, u pitanju je izgradnja 30 plovećih kuća koje međusobno dijele infrastrukturu, ali i mnogo toga drugog.

Nakon deset godina planiranja, kanal u Sjevernom Amsterdamu (stara industrijska zona) postao je mjesto gdje složno živi 46 domaćinstava. Iako je više vlasnika angažovalo istog arhitektu i izvođača, rezultat saradnje je jedno dinamično susjedstvo. Stari „kraj“ sada ima nove stanare.

Ovaj komšiluk uglavnom čine prijatelji i kolege Marjan de Blok – mlade preduzetnice i TV producenta. To su uglavnom pripadnici kreativne klase, koji se bave novim uslužnim delatnostima. Zajedničkim snagama ova grupa uspjela je da sebi osmisli i realizuje idealni stambeni okvir.

U formi zadruge stvorena je mala, ali snažna zajednica od oko 144 članova različite starosne strukture. Iako raznolika, ova grupa entuzijasta dijeli sličan stil života, stambene preferencije i snažnu ekološku svijest.

Kuće su veličine od 180 do čak 378 m2. Grupisane su u klastere od po 6 stambenih jedinica, sa zajedničkim prostorom i pristupnim stazama. Tu je pristanište za čamce, kao i parking za bicikle.

Interesantan detalj je da u okviru naselja postoji više plovećih bašti za uzgoj povrća za ličnu upotrebu. Tu je i centar zajednice namijenjen aktivnostima kao što su sastanci stanara, proslave, filmske večeri i slično.

Cirkularna ekonomija

Principi cirkularne ekonomije podstiču nove navike među potrošačima. Ulogu kupovine novih proizvoda preuzima iznajmljivanje ili reciklaža starih.

U tom smislu, stanovnici Schoonschipa ne koriste automobile sa unutrašnjim sagorijevanjem, već zajednički raspolažu sa više električnih automobila. Osim toga, većina domaćinstava nije opremila svoje domove novim, već polovnim namještanjem.

Vlasnici kuća zajedno koriste jedan električni čamac – što je u potpunosti u skladu sa protestantskom etikom štednje. Pored toga, kroz biološki i mehanički tretman sanitarna voda se reciklira i ponovo uvodi u sistem. U procesu njene prerade dobija se tehnička vode i biogas.

U procesu projektovanja i izvođenja, vodilo se računa o reciklaži i odabiru održivih građevinskih materijala. Iako su im budžeti bili ograničeni, korisnici su bili u obavezi da koriste vjetrenu fasadu i prirodno drvo kao završni materijal.

Bio-kompozitni materijali kao što su trska, slama ili konoplja bili su preporučeni kao termo-izolacija.

Solarni paneli i toplotne pumpe

Schoonschip naselje promoviše energetsku efikasnost zgrada. Kako se nalazi na obali kanala, upravljanje komunalnim i sanitarnim otpadom, kao i ugradnja solarnih panela i toplotnih pumpi bili su veliki izazovi projektovanje, izvođenja i održavanja.

Osim toga, propisano je da sve kuće imaju zeleni krov koji pokriva najmanje trećinu površine. Kuće su tako postavljene i projektovane da maksimalno koriste prirodno osvjetljenje i sunčevu toplotu.

Naselje proizvodi sopstvenu električnu energiju sa 500 solarnih panela i 30 toplotnih pumpi. Pomoću velikih baterija koje se nalaze u podrumu kuća električna energija se skladišti. Višak energije koje se proizvede se primjenom pemetnog sistema prodaje komšijama ili uvodi u centralnu gradsku distributivnu mrežu.

U cilju optimizacije potrošnje, otišlo se korak dalje. Naselje koristi prednosti mobilne aplikacije i vještačke energije, a kako bi se potrošnja svela na neophodni minimum. U realnom vremenu, moguće je pratiti potrošnju svake stambene jedinice, ali i komšiluka u cjelini.

Montažne kuće na vodi

„Plutajuću kuću možete okrenuti, pomjeriti ili odnijeti sa sobom. Fleksibilnost i mobilnost gradnje na vodi neuporedivo su veće u poređenju sa gradnjom na tvrdom tlu“ – kaže Sascha Glasl, arhitekta i jedan od stanovnika Schoonschip naselja.

Stručnjaci iz Holandije navode da je „gradnja“ na vodi ekonomski pristupačna. Oni navode na pripremni i zemljani radovi nisu potrebni, dok je održavanje infrastrukture i popravka istih daleko jednostavnija.

Kako bi izgradnja kuća bila cjenovno pristupačna, arhitekte su odlučile za proces prefabrikovane, modularne i montažne gradnje. Naime, kuće su se pravile i sklapale u kontrolisanim, radioničkim uslovima. To je omogućilo visoku preciznost, ali i kratak rok izrade.

Nakon završetka, kuće su iz radionice brodom prevezene do tačke konačnog odredišta, a potom su priključene na zajedničku infrastrukturnu mrežu. Svaka kuća „plovi“ na betonskoj kutiju u kojoj se nalazi podrum.

Veliki potencijal eko-naselja

Principi ESG (environmental, social & governance) postaju urgentni. Njihova primjena u građevinskom sektoru veliki je izazov sa kojim se arhitekte susreću širom Evrope. Projekti kao što su Schoonschip slikovito nam pokazuju šta održivost u sferi arhitekture i građevinarstva zapravo jeste. Sinergija ESG principa je posebno važna.

U maloj razmjeri, Schoonschip sabira nova rješenja nekih od najvećih izazova održivog razvoja. Naselje nudi decentralizaciju i samostalnost stambenih jedinica u odnosu na komunalnu infrastrukturu. Ono proizvodi višak električne energije, a sagrađeno je primjenom održivih građevinskih materijala. Prije svega, riječ je o maloj i složnoj zajednici korisnika koji su ujedinili svoje interese.

Sasvim je jasno zašto je ovo naselje u svjetskim razmjerama postalo ugledni primjer cirkularne ekonomije – ideal kojem mnogi teže. (Tuzlanski.ba)