Tablete za spavanje mogu vam pomoći da zaspite, ali san koji dobijete možda neće biti toliko obnovljiv.
Kada su miševima dali zolpidem, lijek koji se često nalazi u tabletama za spavanje poput Ambiena, to je spriječilo njihov mozak da efikasno uklanja otpad tokom spavanja.
San je ključan za uklanjanje otpada iz mozga. Noću, bistru tečnost koja se zove cerebrospinalna tečnost cirkuliše oko moždanih tkiva, ispirajući toksine kroz niz tankih cijevi poznatih kao glifmatski sistem, piše portal NewScientist.
Zamislite to kao mašinu za pranje posuđa koju mozak uključuje dok spava, kaže Maiken Nedergaard sa Medicinskog centra Univerziteta Rochester u New Yorku.
Međutim, mehanizam koji gura tečnost kroz ovaj mrežni sistem nije bio dobro razumljen – sve do sada.
Nedergaard i njeni kolege ugradili su optička vlakna u mozgove sedam miševa. Osvjetljavanjem hemijskih jedinjenja u mozgu, vlakna su im omogućila da prate protok krvi i cerebrospinalne tečnosti tokom spavanja.
Otkrili su da, kako nivoi molekule zvane norepinefrin (takođe poznat kao noradrenalin) rastu, krvni sudovi u mozgu se stežu, smanjujući volumen krvi i omogućavajući cerebrospinalnoj tečnosti da uđe u mozak. Kada nivoi norepinefrina opadnu, krvni sudovi se šire, vraćajući cerebrospinalnu tečnost nazad.
Na ovaj način, fluktuacije norepinefrina tokom NREM (non-rapid eye movement) spavanja podstiču krvne sudove da djeluju kao pumpa za glifmatski sistem, kaže Nedergaard.
Ovo otkriće pokazuje da norepinefrin igra ključnu ulogu u čišćenju otpada iz mozga. Prethodna istraživanja su pokazala da, dok spavamo, naši mozgovi oslobađaju norepinefrin u sporom, oscilirajućem obrascu. Ovi talasi norepinefrina javljaju se tokom NREM faze, koja je ključna za pamćenje, učenje i druge kognitivne funkcije.
Zatim su istraživači tretirali šest miševa zolpidemom, lijekom za spavanje koji se često prodaje pod brendovima kao što su Ambien i Zolpimist. Iako su miševi brže zaspali nego oni koji su tretirani placebom, protok cerebrospinalne tečnosti u njihovim mozgovima opao je za otprilike 30 posto, u prosjeku. Drugim riječima, "njihov mozak se ne čisti baš dobro", kaže Nedergaard.
Iako je eksperiment testirao zolpidem, gotovo sve tablete za spavanje inhibiraju proizvodnju norepinefrina. To sugeriše da bi mogle ometati sposobnost mozga da ispiruje toksine.
