Perzeidi su jedna od najraskošnijih meteorskih rojeva ili kiša, koji se pojavljuje svakog ljeta, a maksimum ili vrhunac dosežu između 11. i 13. augusta svake godine.
Ovog mjeseca, Perzeidi će svoj maksimum dosegnuti pred zoru 12. augusta, iako meteore ovog roja na nebu možemo opaziti već sedam dana prije i sedam dana poslije datuma maksimuma.
Iz Astronomskog društva ORION su govorili o ovom fenomenu na nebu naglasivši da je Perzeide ipak najbolje posmatrati pred zoru na datum njihovog maksimuma, kada je u jednom satu moguće vidjeti i nekoliko desetina meteora.
“Perzeidi potiču od materijala koji je na svojoj putanji oko Sunca izbacila periodična kometa Swift–Tuttle. Ovoj kometi su za jedan ‘krug’ tj. obilazak oko Sunca potrebne 133 godine. Posljednji put je bila u našem susjedstvu 1992. godine, a naredni put će biti tek 2135. godine. Perzeidi su karakteristični po zelenoj i zeleno-plavoj boji svjetlosnih tragova koji su posljedica sagorijevanja magnezija. Svjetlosni trag Perzeida koji prodru u niže slojeve atmosfere mogu biti i u žutoj i ljubičastoj boji”, pojasnila je Adela Subašić-Kopić iz ORION-a.
Ne treba posebna oprema
Za posmatranje Perzeida nije potrebna posebna oprema (poput teleskopa ili dvogleda), jer je ova čarobna meteorska kiša vidljiva i golim okom, dodaje.
“Potrebno je odabrati sigurnu i ugodnu lokaciju (maksimalno udaljena od gradske svjetlosti i svjetlosnog zagađenja), adekvatno se obući i opremiti (prikladna odjeća/obuća i dekica/prostirka/ležaljka) pripremiti hranu/piće i uživati u ovom kosmičkom svjetlosnom spektaklu. Meteorske kiše, odnosno meteorski rojevi su nebeska atrakcija za koju su zaslužna mala nebeska tijela poznata kao meteoridi. Meteoridi nisu ‘zvijezde padalice’, jer zvijezde su relativno statični nebeski objekti, koji ne izvode ‘akrobacije’ na noćnom nebu. Meteoridi su čestice prašine i ostaci kometa i asteroida koji kruže oko Sunca, a čija veličina varira od veličine zrnca prašine do jednog metra. Prilikom ulaska i sagorijevanja u Zemljinoj atmosferi, meteoridi na nebeskom svodu ostavljaju svjetlosne tragove u različitim bojama, koje nazivamo meteorima”, kazala je Subašić-Kopić.
Faktori koji određuju boju meteora
Dalje je navela da boju meteora određuju dva faktora – hemijski sastav meteorida i interakcija atoma dotičnog meteorida sa molekulama Zemljine atmosfere.
“Atomi meteorida emituju svjetlost uslijed zagrijavanja prilikom prolaska kroz atmosferu, te tokom izgaranja emituju različite valne dužine svjetlosti. Meteoridi koji ‘prežive’ prolazak kroz Zemljinu atmosferu i stignu do tla nazivamo meteoritima. Većina meteorida sagorijeva na visini od 80 do 120 kilometara, a kroz Zemljinu atmosferu mogu se kretati brzinama od 11 do 72 km/s. Vatrenim kuglama ili bolidima nazivamo meteore koji imaju intenzivniji sjaj i ostaju duže vidljivi, te najčešće stižu do Zemljinog tla”, naglasila je.
O nazivima meteorskih kiša
Pojasnila je i to da ukoliko imamo grupu meteora, onda ih nazivamo meteorskim rojem ili meteorskom kišom. Dodaje da su posebno zanimljive meteorske kiše koje se mogu posmatrati svake godine u određeno vrijeme.
“Njihov je nastanak uglavnom vezan za komete, odnosno meteoride koje one ostavljaju za sobom kružeći oko Sunca. Orbitirajući oko Sunca, Zemlja nailazi na njihovu putanju, a rezultat je meteorska kiša koja u svom maksimumu može sadržavati i do 100 meteora u jednom satu. Svi se meteoridi u meteoridskom potoku kreću usporedno jedan s drugim, pa se posmatračima/cama sa Zemlje čini da svi meteori dolaze iz jedne tačke na nebu, koju nazivamo radijant. Nazivi meteorskih kiša vezani su za sazviježđa gdje se nalazi radijant. Neke od najatraktivnijih meteorskih kiša, koje na nebu možemo posmatrati svake godine u isto vrijeme su: Perzeidi (august), Orionidi (oktobar), Leonidi (novembar), Geminidi (decembar), Liridi (april) i dr. Sve meteorske kiše razlikuju se po svojoj gustoći i sastavu”, zaključila je na kraju Subašić-Kopić. (N1)
