U okviru projekta “Predstavljanja i afirmacije nacionalnih spomenika Tuzlanskog kantona” koji provodi Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa uz podršku nadležnog Ministarstva za kulturu, sport i mlade TK donosimo vam priču o zgradi kina Centar u Tuzli koju je  komisija za očuvanje nacionalnih spomenika 2015. godine, proglasila Historijskom građevinom odnosno nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.

Zgradu Kina Centar u Tuzli (izgrađena prije 1912. godine), projektirao je inženjer Niko Mitrović i to je bila jedna od prvih zgrada namjenski izgrađenih za prikazivanje filmova u Bosni i Hercegovini.

U duhu je secesije, a pored dokumentarne i historijske vrijednosti, objekat ima veliku arhitektonsku, ali i ambijentalnu vrijednost u sklopu historijske jezgre grada Tuzle. Dobro je projektirano za potrebe imućne trgovačke porodice Jovanović, koja je bila jedan od pokretača društvenog života u Tuzli krajem 19. i tokom prve dvije dekade 20. stoljeća.

Zgrada Kina Centar se nalazi u centralnom gradskom jezgru Tuzle u zoni “Korza“.

Razvojem grada Tuzla krajem osmanskog a naročito tokom austrougarske uprave izgrađena je Nova Čaršija. Ona se nalazila u produžetku Stare Čaršije, od Poljske kapije ka Turalibegovoj ili Poljskoj džamiji.

U središtu grada i Novoj Čaršiji se događaju velike promjene prije svega u urbanom i kulturnom smislu. Godine 1906. uvodi se elektrika i električno osvjetljenje. Osnovano je i Prvo bosanskohercegovačko narodno pozorište koje je odigralo predstavu 1898. godine u hotelu Grand.

U centralnom dijelu grada podižu upravne i činovničke zgrade u duhu historicizma, a kasnije i secesije.

Objekat Kina Centar, koje je izvorno nosilo ime “Koloseum”, je namjenski projektovao inženjer Niko Mitrović, a izvedeno je prije 1912. godine, kao stambeno-poslovni objekat u kojem su prizemlje i dio sprata bili namijenjeni prikazivanju filmova.

Objekat je sagradio Pero Jovanović, sin čuvenog tuzlanskog trgovca i dobrotvora Riste. Inače pravoslavna familija Jovanović je početkom 19. stoljeća doselila iz Jeginova Luga u Gornjoj Spreči a tamo sa planinskog juga.

Pero Jovanović je započeo gradnju kina još 1906., a završio prije 1912. godine. Kino je imalo parter, dvije lože i polukružni balkon. Osim balkona, na spratu su bila i dva petosobna stana. Pero je objekat predao na upravljanje svom sinu Mišku.

Godine 1949., u objektu Kina Centar, na spratu, počinje raditi Državna niža muzička škola, koja je nastavila sa radom na drugoj lokaciji od 1951. godine.

Objekat je zadržao izvornu namjenu do 1949. godine, od kada je služio potrebama Narodnog pozorišta iz Tuzle.

Kad je 1953. godine završena rekonstrukcija nekadašnjeg Hrvatskog doma u pozorište, Narodno pozorište se seli u tu zgradu. Kino “Koloseum“, je preimenovano u kino “Proleter”. Godine 1970. kino “Proleter” je preimenovano u kino “Centar“. Godine 1988., iako je objekat bio u funkciji, njegovo stanje je već bilo loše.

Početkom rata u BiH 1992. godine u Tuzli je u funkciji bilo samo kino “Centar”, s tim što je ubrzo obustavilo aktivnost, a objekat je ubrzo napušten.

Današnje stanje konstrukcije je usljed posljedica slijeganja tla, takvo da je zabranjen pristup u unutrašnjost objekta, a oko objekta su postavljene skele koje onemogućavaju pogled na ulične fasade.

Zgrada Kina Centar u Tuzli predstavlja uglovnicu na križanju ulica Turalibegove i Đorđa Mihajlovića. Objekat je približno pravougaone osnove dimenzija 29,70 m x 12,75 m, a spratnost objekta iznosi Sut + P + 2+ Potkrovlje.

Na istočnoj strani se nalazi unutrašnje dvorište kojem se pristupa pomoću prolaza u prizemlju savremenog objekta izvedenog na istočnoj strani, u istom nizu, duž Turalibegove ulice (Korzo). Glavni ulaz u poslovni dio objekta predstavljaju dvokrilna vrata dimenzija 145 cm x 315 cm sa nadsvjetlom, postavljena na jugozapadnom uglu objekta, dok se ulaz u stambeni dio objekta nalazi na sjevernoj strani i njegove dimenzije iznose 160 cm x 315 cm.

Projekat „Predstavljanja i afirmacije nacionalnih spomenika Tuzlanskog kantona u elektronskim i drugim aktuelnim medijima“, tokom 2018. godine, izvodi Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, uz saglasnost i podršku nadležnog Ministarstva za kulturu, sport i mlade TK.